Bài: Danh sách các chiến dịch của Lực lượng Delta (Wikipedia Tiếng Anh)

Phù hiệu SAS của Lục quân Anh, hình mẫu cho Lực lượng Delta

Nguyên thủy, Delta được ra đời sau hàng loạt những vụ khủng bố bị dư luận chỉ trích hồi thập niên 70 thế kỷ trước. Để phản ứng, chính phủ Mỹ đã quyết định thành lập đơn vị chống khủng bố toàn thời gian.[2]

Đầu thập niên 60, chỉ có các nhân vật chủ chốt trong quân đội và chính phủ mới được thông báo tóm tắt về loại đơn vị đặc nhiệm này.

Charlie Beckwith, một sĩ quan Lực lượng Đặc biệt (Mũ nồi xanh) và là cựu binh Chiến tranh Việt Nam, từng là sĩ quan liên lạc với Trung đoàn Tác chiến Đặc biệt Đường không 22 (22 Special Air Service, 22 SAS) của Lục quân Anh trong Tình trạng Khẩn cấp Malaya phụ trách Delta. Sau khi tham gia các cuộc chiến nói trên , Beckwith trở về,  trình bày một báo cáo chi tiết nêu rõ lỗ hổng của Quân đội Mỹ khi không có một đơn vị kiểu SAS. Thời gian đó Mỹ chỉ tập trung vào chiến tranh quy ước mà không đầu tư vào chiến tranh bất quy ước và chống khủng bố.

Chính Beckwith là người đầu tiên nhận thấy vai trò của SAS "không chỉ là thấy mà còn là thợ” trong các cuộc chiến. Đặc biệt Beckwith còn sớm nhận thấy các nhóm nhỏ SAS có khả năng thích nghi cao, hoàn toàn tự lập và có thể hành động trực tiếp trong nhiệm vụ chống khủng bố. Beckwith đã giới thiệu tóm tắt ý tưởng này trước cả quân đội lẫn các nhân vật cao cấp chính phủ về mô hình của SAS.

Cuối cùng, vào cuối thập niên 70, khi mối đe dọa khủng bố từ các nhóm cánh tả và dân tộc chủ nghĩa ngày càng gia tăng, giới chức chóp bu Lầu Năm Góc và quân đội đã đồng ý và chỉ định Beckwith thành lập Lực lượng Delta.

Beckwith ước tính phải mất 24 tháng để hoàn thành nhiệm vụ với sự hỗ trợ đắc lực của Chuẩn tướng John Watts. Để biện minh cho lý do tại sao phải mất hai năm để xây dựng Delta, Beckwith phải làm một việc rất quan trọng là soạn thảo cái mà ông ta gọi là Robert Redford Paper (Hồ sơ Robert Redford hay RRP). RRP đề cập tới quá trình lựa chọn/đánh giá của Delta với bốn giai đoạn.

Lực lượng Delta sau đó được thành lập vào ngày 19 tháng 11 năm 1977, bởi Beckwith và Đại tá Thomas Henry. Lúc đó, Đại tá Bob "Black Gloves" Mountel thuộc Liên đoàn Lực lượng Đặc nhiệm số 5 được giao nhiệm vụ tạo ra một đơn vị "chọc thủng khoảng cách ngắn hạn" tồn tại cho đến khi Delta sẵn sàng, được đặt tên là Blue Light.

Các thành viên ban đầu của đơn vị được sàng lọc từ các tình nguyện viên và trải qua một quá trình tuyển chọn chuyên biệt vào đầu năm 1978, liên quan đến một loạt các vấn đề về giao thông đường bộ ở địa hình đồi núi đang ngày càng gia tăng. Mục đích là để kiểm tra sức bền, khả năng chịu đựng và ý chí quyết tâm của các ứng viên. Khóa huấn luyện đầu tiên kéo dài từ tháng 4 đến tháng 9 năm 1978. Lực lượng Delta đã được chứng nhận là có đầy đủ khả năng thực hiện nhiệm vụ vào mùa Thu năm 1979 ngay trước cuộc khủng hoảng con tin Iran.

Đại tá Charlie Beckwith, người sáng lập Lực lượng Delta, năm 1980

Chiến dịch Móng vuốt Đại bàng

Vào ngày 4 tháng 11 năm 1979, 53 nhà ngoại giao và công dân Mỹ đã bị bắt và giam giữ tại Đại sứ quán Hoa Kỳ ở Tehran, Iran. Lực lượng Delta được giao nhiệm vụ lập kế hoạch và thực hiện Chiến dịch Móng vuốt Đại bàng (PEC - Operation Eagle Claw) và dùng vũ lực trục giải cứu con tin từ đại sứ quán vào đêm 24 và 25 tháng 4 năm 1980. Chiến dịch bị đình chỉ do trục trặc máy bay trực thăng bị hỏng.

Sau này, Ủy ban đánh giá đã kiểm tra sự cố và phát hiện ra 23 vấn đề trong hoạt động, trong đó có vấn đề thời tiết bất an do máy bay gặp phải, các vấn đề về chỉ huy và kiểm soát giữa các chỉ huy bộ phận đa dịch vụ, va chạm giữa trực thăng và máy bay tiếp dầu trên mặt đất, và các vấn đề cơ học đã làm giảm số lượng máy bay trực thăng hiện có từ 8 chiếc xuống còn 5 chiếc (ít hơn một chiếc so với mức tối thiểu mong muốn) trước khi đội đặc nhiệm có thể rời địa điểm chuyển tải/tiếp nhiên liệu.

Sau khi chiến dịch PEC thất bại, chính phủ Hoa Kỳ nhận thấy cần phải thực hiện nhiều cải tổ. Trung đoàn Hàng không Hoạt động Đặc biệt 160 (Dù), còn được gọi là "Kẻ bám đuôi ban đêm", được thành lập cho các hoạt động đặc biệt cần sự hỗ trợ của đường không. SEAL Team Six của Hải quân, tiền thân của Nhóm Phát triển Chiến tranh Đặc biệt Hải quân hiện tại, được thành lập cho các hoạt động chống khủng bố trên biển. Bộ Chỉ huy Tác chiến Đặc biệt Liên hợp được thành lập để chỉ huy và kiểm soát các đơn vị chống khủng bố khác nhau của quân đội Hoa Kỳ.[2]

Thập niên 1980

Thập niên 1980, Lực lượng Delta tham gia vào các chiến dịch chống cánh tả của chính quyền Ronald Reagan và George H.W. Bush ở Mỹ Latinh. Tiêu biểu như chống nhóm nổi dậy cánh tả FMNL ở El Salvador, hỗ trợ nhóm nổi dậy Contra do CIA tài trợ chống lại chính quyền Nicaragua, Chiến dịch Urgent Fury, nội chiến Honduras và Guatemala và Chiến dịch Just Cause bắt sống nhà độc tài quân sự từng thân Mỹ Manuel Noriega.

Thập niên 1990

Đặc nhiệm Delta đằng sau hậu tuyến Iraq trong Chiến tranh vùng Vịnh 1991

Năm 1990, Delta tham gia vào chiến tranh vùng Vịnh, cùng với SAS tiêu diệt phương tiện vận tải tên lửa Scud của Iraq đang nhắm vào Israel từ tầm xa bằng súng bắn tỉa hỏa lực mạnh 50 li nhắm vào ống nhiên liệu. Nếu tên lửa bắn vào Israel, Israel có thể tham chiến, và các đồng minh A Rập của Mỹ sẽ không tham gia chống Iraq vì nghi kỵ Israel. Nhiệm vụ khác của Delta trong Chiến tranh vùng Vịnh là bảo vệ Đại tướng Norman Schwarzkopf, lãnh đạo liên quân chống Iraq, lúc này đang ở A Rập Xê Út.

Phi đội C, Lực lượng Delta cũng tham gia chiến dịch Gothic Serpent năm 1993 nhằm bắt giữ lãnh đạo nhóm phiến quân Somalia Mohamed Farrah Aidid ở thủ đô Mogadishu và sau đó là cứu phi công lục quân Michael Durant sau khi trực thăng của anh này bị rơi trong khi tham gia chiến dịch. 5 đặc nhiệm Delta hy sinh trong sự việc này, cùng với 14 lính Mỹ thuộc các đơn vị khác. Bên cạnh đó, vài trăm chiến binh Somalia và thường dân thiệt mạng.[3] Mỹ lúc này tham chiến tại Somalia với tư cách thành viên Lực lượng Gìn giữ Hòa bình Liên Hợp Quốc cứu trợ nhân đạo cho người dân Somali đang bị nạn đói và nội chiến.

Đặc nhiệm Delta trong thường phục hộ tống Đại tướng Norman Schwarzkopf, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Trung Đông, Chiến tranh vùng Vịnh 1991. Người ngoài cùng bên phải là Thượng sĩ Nhất Mike Vining.Đại tướng Shwarzkopf và đặc nhiệm Delta, Chiến tranh vùng Vịnh 1991.Trung sĩ Nhất Randall Shughart (trái) và Thượng sĩ Gary Gordon (phải), hy sinh bảo vệ trực thăng Black Hawk phiên hiệu Super Six Four trong trận Mogadishu, 1993. Cả hai được truy tặng Huân chương Danh dự

Trong cuộc can thiệp quân sự nhằm lật đổ chế độ độc tài quân phiệt ở Haiti năm 1994 mang tên Chiến dịch Uphold Democracy, đặc nhiệm Delta làm bảo vệ cho quan chức Liên Hợp Quốc và các nhà ngoại giao, cộng tác với đặc nhiệm GROM của Ba Lan.

Chiến tranh chống khủng bố

Delta đã tham gia rất nhiều chiến dịch ở Afghanistan và Iraq. Các chiến dịch và trận đánh tiêu biểu của Delta ở Afghanistan là trận Tora Bora, chiến dịch Anaconda 2002, và ở Iraq là các vụ săn lùng quan chức cấp cao trong chính quyền Saddam Hussein, trận Fallujah, trận Ramadi. Họ cũng là lực lượng bắt sống nhà lãnh đạo Iraq Saddam Hussein. Đặc nhiệm Delta và không quân Mỹ phối hợp tiêu diệt Abu Musab al-Zarqawi, thủ lĩnh mạng lưới al-Qaeda tại Iraq và cũng được coi là kẻ tiền nhiệm của Abu Bakr al-Baghdadi trước khi hắn biến tổ chức này thành IS. [3][4]

Delta rút khỏi Iraq khi các lực lượng Mỹ rời khỏi Iraq vào năm 2011, nhưng quay trở lại khi cuộc chiến chống Nhà nước Hồi giáo (IS) bắt đầu. Đặc nhiệm Delta có quan hệ chặt chẽ với các chiến binh người Kurd ở Iraq trong cuộc chiến chống IS. [3]

Sau sự sụp đổ của chính quyền Gaddafi ở Lybia và vụ tấn công vào khu sứ quán Mỹ năm 2012, Delta đã săn lùng những đối tượng tình nghi đứng sau vụ tấn công.

Đặc nhiệm Delta từng tham gia nhiều chiến dịch tại Syria kể từ khi IS từ năm 2015. Các đơn vị Delta đã thực hiện chiến dịch bắt Abu Sayyaf, kẻ quản lý các mỏ dầu bị IS chiếm ở miền đông Syria. Dù không bắt sống được Sayyaf, nhưng Delta bắt sống các tay chân thân tín của hắn và thu được nhiều tin tình báo quan trọng sau quá trình thẩm vấn. Tính đến năm 2017, có khoảng 1.200 người là thành viên của đặc nhiệm Delta.[4] Thượng sĩ Joshua Wheeler của Delta là thương vong đầu tiên của Quân đội Mỹ trong cuộc chiến chống IS. Chiến sĩ dưới quyền Wheeler, Trung sĩ Nhất Thomas Payne được trao Huân chương Danh dự năm 2020.[5]

Ngày 26-27 tháng 10 năm 2019, Lực lượng Delta tấn công khu nhà của thủ lĩnh IS Abu Bakr al-Baghdadi. Baghdadi tự sát bằng áo bom, giết hại 2 đứa trẻ và làm bị thương một chó nghiệp vụ tên Conan. Khu nhà của Baghdadi sau đó đã bị không kích san phẳng.

Khen thưởng[2]

Phần lớn các hoạt động của Lực lượng Delta đều được giữ bí mật, không bao giờ được công chúng biết đến. Tuy nhiên, cũng có ngoại lệ được công khai và trao thưởng.

Ví dụ, Chiến dịch Urgent Fury, Delta đã được trao Giải Đơn vị phối hợp Xuất sắc (JMUA).

Ngoài ra, Delta còn được được trao nhiều phần thưởng danh giá khác như Giải thưởng Đơn vị xuất sắc (VUA) vì thành tích phi thường trong việc giải cứu con tin  mang tên Modelo Prison Hostage Rescue Mission (Sứ mệnh giải cứu con tin Nhà tù Modelo) và bắt giữ Manuel Noriega hồi tháng 12 năm 1989 trong Chiến dịch Just Cause ở Panama.

Trong Chiến tranh chống khủng bố, Delta đã được trao Bằng khen Tổng thống cho các hoạt động chiến đấu ở Afghanistan từ tháng 10 năm 2001 đến ngày 15/3/2002 và ở Iraq từ ngày 19/3/2003 đến ngày 13/12/2003.  

Đặc nhiệm Delta thuộc Phi đội A cải trang thành thường dân Afghanistan để truy lùng bin Laden, tháng 11/2001. Ảnh chụp bởi Thiếu tá Thomas Greer thuộc Phi đội A.Đặc nhiệm Delta và Lữ đoàn 1, Sư đoàn Nhảy dù 101 bao vây nơi trú ẩn của 2 con trai Saddam Hussein là Uday và Qusay Hussein, Mosul, Iraq 7/2003. Đặc nhiệm Delta đứng khuất đằng trước bộ binh dù, đội nón giáp MICH màu tối và không bọc vải.Đặc nhiệm Phi đội A Delta trong cuộc đột kích tiêu diệt thủ lĩnh IS Abu Bakr al-Baghdadi, 2019Tổng thống Donald Trump trao Huân chương Danh dự cho Thượng sĩ Nhất (cựu Trung sĩ Nhất) Thomas Payne, đặc nhiệm Lực lượng Delta, 11 tháng 9, 2020.

Và mới đây, ngày 26/10/2019, Lực lượng Delta và Trung đoàn Biệt động quân 75 (Lực lượng đặc nhiệm chuyên hoạt động đầm lầy) đã đột kích vào khu nhà của thủ lĩnh IS Abu Bakr al-Baghdadi tiêu diệt gọn cả ông trùm lẫn thuộc hạ.

Lực lượng Delta có 3 thành viên đã được trao Huân chương Danh dự cao quý nhất của Quân đội Mỹ - Thượng sĩ Gary Gordon và Trung sĩ Nhất Randall Shughart hy sinh trong trận Mogadishu năm 1993 và được truy tặng , và Trung sĩ nhất Thomas Payne trong cuộc giải cứu con tin năm 2015 khỏi nhà tù của Nhà nước Hồi giáo ở tỉnh Kirkuk, Iraq.